Czym jest strukturalizacja czasu?
Na swojej drodze spotykamy wielu ludzi – w zależności od intensywności kontaktu wchodzimy z nimi w różne relacje. W analizie transakcyjnej ten kontakt z innymi to strukturalizacja czasu. Wyróżnić możemy jej 6 form (w zależności od stopnia zażyłości z naszym towarzyszem): wycofanie, rytuały, rozrywki, aktywność (praca), gry psychologiczne oraz intymność. To dzięki nim nasze relacje z innymi zyskują odpowiedni kształt. Ponieważ w pracy toczymy spotykamy innych ludzi, również tutaj wchodzimy w relacje z innymi – wobec tego w środowisku zawodowym nie unikniemy strukturalizacji czasu.
Wycofanie
Wycofanie polega na unikaniu kontaktu fizycznego i psychicznego z innymi. Występuje tutaj izolacja jednostki od otoczenia – człowiek zachowuje się tak, jakby nie interesowało go, co się dookoła niego dzieje. Może się interesuje, ale tego nie widać, nie reaguje na otaczające go bodźce. Można powiedzieć, że żyje w swojej strefie wyobrażeń i własnych myśli. Będąc wycofanym, taka osoba może siedzieć przy swoim biurku, być na zebraniu, ale z nikim nie rozmawia, nie wchodzi w interakcje z innymi. Nawet po kilku latach pracy, członkowie jej zespołu niewiele o niej wiedzą, a ona o nich.
Rytuały
Wyuczone sposoby zachowania, które są naszą typową reakcją w konkretnych sytuacjach, to właśnie rytuały. Mogą to być pozdrowienia, zwroty grzecznościowe, pożegnania, czy też spotkania przebiegające według zawsze tego samego scenariusza. Ważnym jest, że podczas rytuałów wiemy kto i co powie – możemy to przewidzieć, gdyż zawsze wszyscy uczestnicy opierają się na tym samym schemacie rozmowy. Ten sposób strukturalizacji czasu jest bardzo powierzchowny, lecz również bezpieczny – nie wchodzimy w głębsze relacje z innymi, a wszystkie działania są powszechnie akceptowalne przez społeczeństwo. Codzienne pytanie w biurze: „co u Ciebie”, kiedy ani my, ani nasz rozmówca nie oczekujemy prawdziwej odpowiedzi, lecz krótkiego komunikatu „wszystko dobrze” – to właśnie przykład rytuału, który często występuje w pracy.
Rozrywki
W wolnym czasie (np. podczas przyjęć, niezobowiązujących spotkań) najczęściej komunikujemy się z innymi poprzez rozrywki. Są to rozmowy na proste i przyjemne tematy – może to być nawet plotkowanie. Trzeba podkreślić, że mimo iż na rozrywkach miło spędzamy czas, to w te działania nie angażujemy się emocjonalnie. Rozrywka może być natomiast wstępem do bardziej angażującej i złożonej formy strukturalizacji czasu (gry lub intymność). Podczas pracy często przestajemy skupiać się na naszym zadaniu, a zamiast tego zaczynamy rozmawiać z kolegami na błahe i przyjemne tematy. Poranna kawa to natomiast częste miejsce na wymienianie się plotkami, czy też informacjami o najnowszych wydarzeniach w firmie.
Aktywność
Najczęściej spotykaną formą strukturalizacji czasu w pracy jest aktywność. Występuje one wówczas, gdy ludzie muszą się ze sobą komunikować, tak by wykonać zlecone im zadania. Skupiają się wtedy na rzeczy koniecznej do wykonania. Na tym poziomie może istnieć współpraca, jednak jest ona oparta na zadaniu do wykonania – chodzi o osiągnięcie założonego celu, nie o budowanie i podtrzymywanie relacji. W pracy często mamy do wykonania wspólne projekty – musimy współpracować w zespole, aby np. stworzyć produkt zamówiony przez klienta. Nie interesują nas jednak wówczas nasi koledzy – chodzi nam tylko o to, aby wykonać nasze zadanie. Zespoły, które osiągają ten poziom współpracy pracują na poziomie 60 % efektywności.
Gry psychologiczne
Angażująca emocjonalnie i głębsza strukturalizacja czasu, która zawsze ma ukryty motyw, to gra psychologiczna. Jej celem jest osiągnięcie własnej korzyści emocjonalnej. Ludzie często nieświadomie grają w gry. Warto podkreślić, że kończą się one sukcesem tylko jednej ze stron – to ona uzyskuje korzyść emocjonalną, natomiast druga strona zostaje pokrzywdzona. Przez to gry nie dają możliwości budowania zdrowych relacji z innymi, gdyż chodzi w nich jedynie o osiągnięcie własnej korzyści. Każda, nawet na pozór zwyczajna rozmowa, może przerodzić się w grę. Konwersacja o ostatnich wydarzeniach pomiędzy szefem a pracownikiem, może przerodzić się w przechwalanie, które będzie miało na celu pokazanie przełożonemu, że nic nie wie i nie powinien być na tym stanowisku, na którym jest. Zespół, który strukturalizuje czas przez gry psychologiczne może mieć efektywność na poziomie 80 %. Żeby grać zespół musi się znać na tyle, że wie, gdzie są czyjeś słabości i jak z nich skorzystać.
Intymność
Najbardziej efektywnym sposobem spędzania czasu w pracy jest intymność. Kiedy jestem szczery, w zgodzie z samym sobą (autentyczny), zaangażowany, kiedy mówię wprost, kiedy proszę o pomoc oraz inni przy mnie mogą zachowywać się podobnie – jesteśmy jako zespół na poziomie efektywności 100 % naszych możliwości. Nie ma tutaj miejsca na udawanie, czy manipulację. Intymności opiera się na szczerości i zaufaniu. W pracy również możemy ze swoimi kolegami, czy też z szefem stworzyć tak wyglądającą relację. Wówczas można powiedzieć wprost koledze, koleżance co się ceni, co przeszkadza i poszukać takiego modelu współpracy, który uwzględni nasze potrzeby i styl pracy. Można razem się śmiać, cieszyć z sukcesów, prosić o pomoc, złościć bez strachu: „co ludzie powiedzą…”